top of page
adwokat Justyna Żurawicka-Czaplak

Dziedziczenie ustawowe i testamentowe

Kwestia dziedziczenia na podstawie ustawy i na podstawie testamentu niby wydaje się być oczywista, ale jednak gdy ta kwestia pojawia się u Klientów zaczyna ona budzić wątpliwości.


Dziedziczenie ustawowe

Zachodzi wtedy, gdy zmarły nie pozostawił po sobie żadnego testamentu, czyli nie wyraził w żaden wyraźny sposób swojej ostatniej woli. Zatem, kolejność dziedziczenia ustalają przepisy kodeksu cywilnego. I tak przykładowo, w pierwszej kolejności do dziedziczenia dochodzą małżonek i dzieci zmarłego w części równej, ale z zastrzeżeniem, że udział małżonka nie może być mniejszy niż ¼. W przypadku, gdy dziecko nie żyje już w chwili śmierci jego ojca bądź matki, to dziedziczą dzieci tego dziecka.


Następnym przypadkiem jest sytuacja, gdy zmarły nie miał dzieci, to dziedziczy wtedy jego małżonek i jego rodzice. A w braku i dzieci i małżonka, dziedziczą w całości rodzice zmarłego. I dopiero, gdy jedno z rodziców nie żyje, to jego udział dziedziczy rodzeństwo zmarłego. Bardzo często zdarza się, że Klienci dziwią się, dlaczego rodzeństwo nie dziedziczy wcześniej. Ustawodawca tak ułożył krąg spadkobierców, aby rodzeństwo dochodziło do dziedziczenia później, a wynika to z faktu, że najpierw powinna zostać zabezpieczona najbliższa rodzina zmarłego, czyli jego małżonek, dzieci, wnuki.


Dalsze przypadki wynikają już z konkretnych okoliczności i nie jest możliwe opisanie ich w artykule. Jednakże, warto też pamiętać, że dopiero w przypadku braku dzieci, wnuków, rodziców, rodzeństwa i ich dzieci, małżonek zmarłego dziedziczy w całości.


Dziedziczenie testamentowe


Wtedy gdy okazuje się, że zmarły pozostawił testament, dziedziczenie odbywa się na zasadach w nim zapisanych. Zasadą panującą w takich przypadkach, jest zasada pochodząca jeszcze ze starożytnego Rzymu: favor testamenti, czyli takie tłumaczenie testamentu, aby jak najpełniej wyrazić wolę spadkodawcy. Bywa tak, że zapisy w testamencie można rozumieć różnie i każdy ze spadkodawców chce je tłumaczyć jak najbardziej na swoją korzyść. Wtedy swoistej interpretacji testamentu dokonuje sąd i robi to tak, aby w sposób najpełniejszy wyrazić to co chciał spadkodawca.


Oczywistym jest również, że w testamencie spadkodawca w sposób całkowicie dowolny rozrządza swoim majątkiem, nie musi trzymać się żadnych zasad przewidzianych ustawą i może obdarować swoim majątkiem kogo chce. To oczywiście, po jego śmierci, budzi niekiedy sprzeciw rodziny i dlatego podejmują oni kroki w celu ustalenia, że testament jest nieważny.


Ale to całkowicie inne zagadnienie, które opiszę w kolejnym artykule.

Comments


bottom of page