top of page
adwokat Justyna Żurawicka-Czaplak

Rozdzielność majątkowa małżonków

W trakcie trwania małżeństwa co do zasady między małżonkami istnieje wspólność majątkowa, czyli wszystko to co małżonkowie nabywają w trakcie trwania małżeństwa objęte jest wspólnością majątkową małżeńską. Taki ustrój majątkowy pomiędzy małżonkami można zmienić albo w sposób umowny przed notariuszem albo ustanowić rozdzielność majątkową wyrokiem sądu.


Przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd

Art. 52 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że każdy z małżonków może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej z ważnych powodów. „Ważne powody” nie zostały zdefiniowane przez ustawodawcę, dlatego istotna jest tu praktyka orzecznicza sądów. Na jej podstawie wykreowały się przykłady sytuacji, w których jeden z małżonków w trakcie trwania małżeństwa może żądać w sądzie orzeczenia rozdzielności majątkowej. Ogólnie rzecz biorąc, chodzi o takie sytuacje, które powodują, że jeden z małżonków nie przyczynia się do pomnażania majątku lub majątek trwoni. Takimi ważnymi powodami zatem mogą być:

  1. Alkoholizm małżonka;

  2. Uzależnienie od hazardu;

  3. Trwonienie majątku;

  4. Separacja małżonków utrudniająca zarząd wspólnym majątkiem;

  5. Zaciąganie pożyczek/kredytów przez jednego z małżonków bez wiedzy drugiego;

  6. Uporczywy brak przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny przez jednego z małżonków;

  7. Uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny.


Wartym podkreślenia jest to, że są to sytuacje przykładowe, a każdy przypadek trzeba analizować indywidualnie. Jednakże, ogólnie rzecz ujmując musi zaistnieć taka sytuacja, w której małżonkowie nie są w stanie razem podejmować decyzji odnośnie wspólnego majątku.


Data ustalenia rozdzielności majątkowej

Wbrew pozorom bardzo ważną kwestią jest wskazanie przez sąd daty, od której powstaje rozdzielność majątkowa. Wspomniany art. 52 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi w § 2: „Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.” Zatem, co do zasady rozdzielność majątkowa zostaje oznaczona jako data wniesienia pozwu albo wydania wyroku. Natomiast, jeżeli małżonek żądający ustanowienia rozdzielności chce, aby data była wcześniejsza musi udowodnić istnienie wyjątkowych wypadków. Jednym z nich jest separacja małżonków i np. wieloletnie oddzielne zamieszkiwanie i oddzielne zarządzanie majątkiem. Jednakże, nie jest to jedyna sytuacja, która uzasadnia ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, a sąd bada łącznie kiedy zaistniały ważne powody ustanowienia rozdzielności i czy zachodzi wyjątkowy wypadek ustanowienia jej z datą wcześniejszą niż data wytoczenia powództwa.


Rozdzielność majątkowa powstająca z mocy prawa

Na marginesie warto wspomnieć, że przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują także sytuacje, w których rozdzielność majątkowa małżeńska powstaje z mocy samego prawa. Są to:

  1. Ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków;

  2. Ogłoszenie upadłości względem jednego z małżonków;

  3. Orzeczenie separacji między małżonkami.


Powyższe okoliczności mogą być stanem przemijającym i po jego ustaniu, czyli po uchyleniu ubezwłasnowolnienia, ukończeniu postępowania upadłościowego czy zniesieniu separacji między małżonkami powstaje z powrotem ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

Comments


bottom of page