Definicja stosunku pracy została uregulowana w art. 22 kodeksu pracy: „§ 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.” Zatem, stosunek pracy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem to zobowiązanie pracownika do określonego rodzaju pracy, pracodawca kieruje tą pracą i wydaje wskazówki jak ją wykonywać, wskazuje gdzie pracownik tą pracę ma wykonywać i w jakim czasie. Jednocześnie, pracodawca jest zobowiązany do zapłaty pracownikowi za wykonaną pracę.
Niejednokrotnie zdarza się, że osoby zatrudniające pracowników starają się unikać zawierania umów o pracę i zastępują je umowami cywilnymi, które nie są obarczone tak wysokimi kosztami po stronie pracodawcy, ale jednocześnie pracownik posiada wtedy mniej uprawnień, co staje się dla niego krzywdzące. Dlatego, ustawodawca wprowadził w art. 22 § 12 kodeksu pracy zakaz zastępowania umów o pracę umowami cywilnymi („Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1”). Niemniej jednak zdarza się, że pracownik ma podpisaną np. umowę zlecenia, ale warunki zatrudnienia i rodzaj pracy jaką wykonuje pozwalają na stwierdzenie, że łączy go z pracodawcą stosunek pracy. Wtedy pracownik może wystąpić z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy.
Powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy
W takim pozwie przeciwko pracodawcy pracownik wskazuje, że pomimo zawarcia umowy cywilnej lub nawet w przypadku braku zawarcia jakiejkolwiek umowy, łączył go z pracodawcą stosunek pracy. Pracownik musi wskazać, że wykonywał pracę na rzecz swojego pracodawcy osobiście, pod jego kierownictwem, wykonywał jego polecenia, pracował w czasie i miejscu przez niego wyznaczonym i dostawał za tą pracę wynagrodzenie. Jednocześnie, nie ma znaczenia nazwa umowy zawartej przez strony, ponieważ sąd będzie badał wolę stron i to w jaki sposób realizowały zawartą między sobą umowę.
Dzięki możliwości wniesienia powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy, pracownik zyskuje różnorakie udogodnienia, które może żądać w tym samym postępowaniu np.: zaliczenie zatrudnienia do stażu pracy, wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wypłatę kwoty stanowiącej ekwiwalent za niewykorzystany urlop czy wypłatę zaległego wynagrodzenia. Z drugiej strony, przegrany proces dla pracodawcy powoduje, że musi on uiścić zaległe składki i opłaty za pracownika do ZUS i urzędu skarbowego.
Należy pamiętać, że stosunek pracy jest dla pracownika bardzo korzystny, gdyż wiąże się z wieloma przywilejami i uprawnieniami. Ale o tym w następnym artykule.
Comments